Πληροφορίες
Ο καφές ταξινομικά ανήκει στην οικογένεια Rubiaceae η οποία περιλαμβάνει περίπου 500 γένη και περισσότερα από 6000 είδη. Έχει 120 αναγνωρισμένες ποικιλίες, από τις οποίες δύο καλλιεργούνται ευρέως: η Coffea Arabica – Αιθιοπία και η Coffea Canephora (Robusta) – Κονγκό / Ουγκάντα. Δύο ακόμη είδη παράγονται σε πολύ μικρότερη κλίμακα: Coffea Liberica και Coffea Dewevrei. Το φυτό από το οποίο προέρχεται ο καφές (κόκκοι), είναι ένας αειθαλής κορμώδης θάμνος που μοιάζει πολύ με την κερασιά. Τα καφεόδεντρα ζουν περίπου 25-30 χρόνια και ευδοκιμούν κυρίως σε τροπικά κλίματα. Τα άγρια φτάνουν σε ύψος τα 30 πόδια (9 μέτρα), το ύψος όμως των καλλιεργούμενων περιορίζεται, για ευκολότερη συγκομιδή (2-3 μέτρα). Το δέντρο του καφέ παρουσιάζει συνεχή κύκλο ωρίμανσης. Άνθη, άγουροι, ώριμοι αλλά και παραωριμασμένοι καρποί συναντώνται ταυτόχρονα. Ο καρπός της καφέα είναι ένα είδος δρύπης*, στο μέγεθος κερασιού. Στο εσωτερικό του κατά 95% περιλαμβάνει δύο σπόρους καφέ, ενώ κατά 5% εσωκλείει έναν κόκκο. Ανάλογα με την χώρα προέλευσης , η ονομασία του καρπού αποκαλείτε και ως: caracol (σχήμα σαλιγκαριού), pearl coffee (μαργαριταρένιος καφές), peaberry ή και ως αρσενικός.
Προέλευση
Το όνομα του καφέ, είναι ακόμη και σήμερα, ένα μυστήριο. Κάποιοι λένε, ότι πήρε το όνομά του από την περιοχή που ανακαλύφθηκε, την “Κάφα” ή “Κέφα” (νοτιοδυτική επαρχία της Αιθιοπίας), ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από την αραβική λέξη προέρχεται από την αραβική λέξη “qahwa” (καχβά). Το καφεόδεντρο, ανακαλύφθηκε αρχικά, στην περιοχή της Αβυσσινίας και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της kafea, νοτιοδυτική επαρχία της σημερινής Αιθιοπίας. Η “καφέα η αραβική” (coffea arabica), μεγάλωνε ελέυθερα ως θάμνος, και ο καρπός της χρησιμοποιείτο αυτούσιος από τους τοπικούς πληθυσμούς, που είτε τον μασούσαν, είτε τον άλεθαν σε μικρούς κόκκους. Βέβαια, οι πρώτες αναφορές σε ροφήματα καφέ, μιλούσαν για τα φύλλα του φυτού και όχι τους καρπούς (8ος αιω. μ.Χ). Οι Αιθίοπες μέχρι και σήμερα, φτιάχνουν δύο ροφήματα, από τα φύλλα που το ονομάζουν “Κάτι” και “Αμερτάσα”. Ο καφές, είναι ένα ρόφημα, το οποίο παρασκευάζεται από τους καβουρδισμένους και αλεσμένους κόκκους της “καφέας” ή “καφεόδεντρου”. Υπολογίζεται, ότι ετησίως παρασκευάζονται, περισσότερα από 400 δισεκατομμύρια φλιτζάνια καφέ.
Μύθοι γύρω από τον καφέ
Η προέλευση του καφέ και η ανακάλυψη των ιδιοτήτων του, έδωσε τροφή σε αρκετούς μύθους. Ο σημαντικότερος εξ αυτών, είναι αυτός του Καλντί, ενός γιδοβοσκού, που λέγεται, ότι παρατήρησε ότι τα ζώα του γίνονταν πιο δραστήρια – χοροπηδούσαν – όταν έτρωγαν τους καρπούς ενός συγκεκριμένου δέντρου. Όταν δοκίμασε κι αυτός το άγνωστο μέχρι εκείνη τη στιγμή φρούτο, αισθάνθηκε πιο δραστήριος και άρχισε να χοροπηδάει μαζί με τα ζώα του. Ένας περαστικός ιμάμης τον είδε και αφού τον ρώτησε τι συμβαίνει, πήρε κι εκείνος μερικούς καρπούς για να τους επεξεργαστεί. Όταν τους έφαγε, παρατήρησε, ότι δεν μπορούσε να κοιμηθεί! Τότε κατάλαβε, ότι ο καρπός αυτού του δέντρου ήταν η λύση, για να μην κοιμούνται οι μαθητές του στις ολονύχτιες προσευχές και στα κηρύγματα που έκανε.
Γεωγραφικές ζώνες – που ευδοκιμεί, Arabica Vs Robusta
Ο καφές καλλιεργείται στην περιοχή του Ισημερινού και συγκεκριμένα, μεταξύ Τροπικού του Καρκίνου & του Τροπικού του Αιγόκερου.
Η Arabica, περιέχει 60% περισσότερα λιπίδια από την Robusta και σχεδόν την διπλάσια ποσότητα σε σάκχαρα. Η Robusta, δίνει μεγαλύτερες αποδόσεις (ποσότητες / στρέμμα) και είναι πιο ανθεκτική στις ασθένειες λόγω και της μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε καφεΐνη, που δρα ως “χημική άμυνα”.
Πηγή περιεχομένου: e-book Introduction to Coffee του Νίκου Φιλιππή
